Xét nghiệm sinh thiết còn có tên gọi khác là sinh thiết tế bào, là một xét nghiệm y khoa thường được thực hiện bằng phẫu thuật để chẩn đoán hầu hết các căn bệnh ung thư hoặc các trường hợp bị nhiễm khuẩn không rõ nguyên nhân.
Sinh thiết được thực hiện bằng cách lấy một mẫu nhỏ của mô từ bất cứ vị trí nào trên cơ thể. Ví dụ như da, nội tạng hoặc một vài cấu trúc khác, sau đó được quan sát dưới kính hiển vi để tìm ra các tế bào bất thường về cấu trúc, chức năng của chúng, từ đó giúp phát hiện ra loại bệnh mà bệnh nhân đang mắc phải.
Sinh thiết là một phương pháp khá phức tạp, vì vậy nó thường được sử dụng khi bệnh nhân đã làm các xét nghiệm đơn giản hơn trước đó, ví dụ như siêu âm, chụp X-quang, CT,...mà vẫn chưa có được kết luận chính xác về bệnh.
Có nhiều loại xét nghiệm sinh thiết khác nhau, tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe và khu vực nghi ngờ trên cơ thể người bệnh mà bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp sinh thiết phù hợp. Dù thực hiện loại sinh thiết nào đi chăng nữa thì bệnh nhân cũng sẽ được gây tê cục bộ để làm giảm đau cho khu vực được thực hiện. Một số loại sinh thiết thường dùng, bao gồm:
1. Sinh thiết kim
Sinh thiết kim được áp dụng để lấy các mẫu mô từ khối u dưới da hoặc các cơ quan khác của cơ thể. Bác sĩ sẽ sử dụng một cây kim sinh thiết dài chuyên dụng đâm xuyên qua da đi vào gan, thận, tủy xương, tuyến giáp hoặc một khối u bất thường.
2. Sinh thiết da
Sinh thiết da được sử dụng nhằm chẩn đoán một số căn bệnh về da. Bác sĩ sẽ sử dụng một dụng cụ chuyên dụng để bấm một lỗ nhỏ thông qua các lớp trên cùng của da để lấy mẫu da cần sinh thiết.
3. Sinh thiết nội soi
Xét nghiệm này sẽ sử dụng một ống nội soi đi vào các đường như mũi, miệng, ống tiểu, hậu môn để giúp bác sĩ dễ dàng quan sát các bộ phận bên trong cơ thể.
4. Sinh thiết cắt bỏ
Xét nghiệm sẽ loại bỏ một phần hoặc thậm chí là toàn bộ khối u ra ngoài cơ thể.
5. Sinh thiết trong khi phẫu thuật
Trong quá trình phẫu thuật, bác sĩ sẽ lấy một mẫu mô nhỏ để kiểm tra nhanh và kết quả sẽ có chỉ sau vài phút. Xét nghiệm này giúp hướng dẫn phẫu thuật hoặc điều trị bệnh thêm.
6. Sinh thiết tủy xương
Xét nghiệm sinh thiết tủy xương cũng được thực hiện để kiểm tra xem các tế bào ung thư từ một bộ phận khác của cơ thể có di căn đến xương hay không.
Xét nghiệm sinh thiết có tác dụng gì?
Xét nghiệm sinh thiết giúp bác sĩ có thể chẩn đoán chính xác về bệnh bằng cách lấy các mẫu mô của cơ thể để kiểm tra khi không thể tiếp cận được từ bên ngoài. Sinh thiết không chỉ giúp chẩn đoán cho các căn bệnh ung thư mà nó còn được ứng dụng để chẩn đoán một số tình trạng khác cũng như mức độ tiến triển của bệnh. Dưới đây là một số tác dụng của sinh thiết trong những trường hợp cụ thể:
-
Sinh thiết ung thư: Trong trường hợp bệnh nhân có một khối u hoặc bị sưng ở một vị trí nào đó trong cơ thể mà không biết rõ nguyên nhân thì xét nghiệm sinh thiết chính là biện pháp hữu hiệu nhất để xác định được liệu bệnh nhân có bị ung thư hay không.
-
Sinh thiết gan: Xét nghiệm giúp bác sĩ có thể dễ dàng chẩn đoán được khối u hoặc ung thư trong gan, xơ gan khi gan bị sẹo do chấn thương hay bị bệnh trước đó. Ngoài ra, nó cũng được sử dụng để đánh giá xem bệnh nhân sẽ đáp ứng với điều trị như thế nào.
-
Sinh thiết dạ dày: Giúp xác định các tình trạng dạ dày, ví dụ như loét dạ dày liệu có phải do thuốc chống viêm không steroid gây ra hay không. Bên cạnh đó, sinh thiết ruột non cũng được thực hiện nhằm đánh giá xem bệnh nhân có bị các tình trạng như thiếu máu, kém hấp thụ hay bị mắc bệnh celiac hay không.
-
Xét nghiệm viêm: Xác định được nguyên nhân gây ra tình trạng viêm.
-
Xét nghiệm nhiễm trùng: Tìm ra nguyên nhân gây nhiễm trùng.
Lấy mẫu sinh thiết có nguy hiểm không?
Xét nghiệm sinh thiết được coi là một thủ thuật an toàn và có độ rủi ro rất thấp. Những nguy cơ bị nhiễm trùng cần điều trị bằng kháng sinh chiếm tỷ lệ không đáng kể. Trong một vài trường hợp nhất định có thể gây ra các tác dụng phụ như:
-
Cảm giác ngứa ngáy, khó chịu
-
Bị chảy máu và gây thâm tím
-
Cảm thấy đau khu vực sinh thiết
-
Bị nhiễm trùng hoặc viêm
-
Vết thương lâu lành
Một số bệnh nhân nữ khi thực hiện sinh thiết giải phẫu vú có thể làm vú bị biến dạng. Hình dạng của vú sẽ thay đổi tùy thuộc vào vị trí, kích thước của khối u và số lượng của các mô xung quanh bị cắt bỏ.
Mặc dù một vài rủi ro có thể xảy ra khi thực hiện sinh thiết, nhưng phương pháp này vẫn rất hiệu quả trong việc chẩn đoán sớm ung thư và các căn bệnh khác. Việc phát hiện sớm bệnh là chìa khóa vàng giúp tăng tỷ lệ sống sót của người bệnh.
